Σε έναν κόσμο που κινείται όλο και περισσότερο ψηφιακά, η ιδιωτικότητα μοιάζει να χάνεται ανάμεσα στις γραμμές των όρων χρήσης και στις ασήμαντες λεπτομέρειες που κανείς δεν διαβάζει. Η υπόσχεση της τεχνολογικής προόδου ήταν πάντα η ελευθερία, η άμεση επικοινωνία, η αδιάκοπη ροή πληροφορίας. Ωστόσο, μέσα σ’ αυτή την απεραντοσύνη δυνατοτήτων, η ιδιωτική ζωή του χρήστη διαβρώνεται αθόρυβα, συχνά χωρίς καν να το αντιλαμβάνεται.
Η ψηφιακή ιδιωτικότητα δεν απειλείται απλώς από κακόβουλους χάκερ ή κυβερνητικές παρακολουθήσεις. Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από την ίδια τη βιομηχανία της τεχνολογίας: τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, τις μηχανές αναζήτησης, τις εφαρμογές καθημερινής χρήσης. Κάθε «δωρεάν» εργαλείο, κάθε ευκολία, συνοδεύεται από ένα τίμημα. Το τίμημα αυτό δεν είναι άλλο από τα προσωπικά μας δεδομένα.
Η καθημερινή μας δραστηριότητα στο διαδίκτυο —από την αναζήτηση ενός προϊόντος μέχρι την παρακολούθηση ενός βίντεο ή την αποστολή ενός προσωπικού μηνύματος— καταγράφεται, κατακερματίζεται και επεξεργάζεται από πολύπλοκους αλγόριθμους. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ψηφιακών προφίλ, τα οποία προβλέπουν τις προτιμήσεις, τις ανάγκες και —σε κάποιες περιπτώσεις— τις ψυχολογικές τάσεις του χρήστη. Η αξιοποίηση αυτών των δεδομένων από εταιρείες, διαφημιστικά δίκτυα και τρίτους φορείς μετατρέπει τον χρήστη από καταναλωτή υπηρεσιών σε προϊόν προς πώληση.
Το πιο ανησυχητικό ίσως είναι ότι η διαδικασία αυτή δεν είναι κρυφή. Είναι ενσωματωμένη στους όρους χρήσης, στους οποίους οι περισσότεροι χρήστες συναινούν χωρίς να διαβάζουν. Η έννοια της «συναίνεσης» έχει κακοποιηθεί τόσο συστηματικά στον ψηφιακό κόσμο, ώστε έχει μετατραπεί σε τυπική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Η πραγματικότητα είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ούτε το είδος, ούτε την έκταση των πληροφοριών που αποκαλύπτουν κάθε φορά που χρησιμοποιούν ένα εργαλείο τεχνολογίας.
Η φράση «δεν έχω τίποτα να κρύψω» χρησιμοποιείται συχνά ως επιχείρημα αδιαφορίας για την προστασία της ιδιωτικότητας. Ωστόσο, πρόκειται για έναν επικίνδυνο τρόπο σκέψης, που αγνοεί τη θεμελιώδη σημασία του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή. Η ιδιωτικότητα δεν είναι απαραίτητη μόνο για την προστασία των μυστικών μας· είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της ανθρώπινης ελευθερίας. Σε έναν κόσμο όπου κάθε μας κίνηση καταγράφεται, η συμπεριφορά μας τείνει να αλλάξει, να προσαρμοστεί στην επιτήρηση. Και όταν η συμπεριφορά παύει να είναι αυθόρμητη, η ελευθερία είναι πλέον υπό αίρεση.
Η λύση στο πρόβλημα της ψηφιακής ιδιωτικότητας δεν είναι απλή, ούτε άμεσα εφαρμόσιμη. Απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες σε επίπεδο θεσμικό, τεχνολογικό και εκπαιδευτικό. Οι κυβερνήσεις καλούνται να θεσπίσουν αυστηρότερους κανόνες διαχείρισης δεδομένων, οι εταιρείες να προχωρήσουν σε πρακτικές διαφάνειας και περιορισμού συλλογής πληροφοριών, και οι πολίτες να αποκτήσουν την τεχνολογική παιδεία που τους επιτρέπει να κάνουν ενσυνείδητες επιλογές.
Η ψηφιακή εποχή έχει πολλά να προσφέρει. Η δυνατότητα επικοινωνίας, η πρόσβαση στη γνώση και η αμεσότητα των υπηρεσιών είναι κατακτήσεις που αξίζει να διατηρηθούν. Ωστόσο, η τεχνολογία πρέπει να λειτουργεί υπέρ του ανθρώπου, όχι εναντίον του. Και αυτό προϋποθέτει ότι η προστασία της ιδιωτικότητας θα πάψει να είναι μια υποσημείωση στους όρους χρήσης και θα μετατραπεί σε βασική αξία του ψηφιακού πολιτισμού.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
