επιμέλεια: Ιωάννα Αμαξηλάτη
Ο Οικονομολόγος και … γλωσσολόγος Ξενοφών Ζολώτας
Σε Οικονομική Διάσκεψη στην Ουάσινγκτον, εκφώνησε ως εκπρόσωπος της Ελλάδος την ομιλία του στην αγγλική με ελληνικές λέξεις!
Τέτοιες μέρες του 2004 (στις 10 Ιουνίου), έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, ακριβώς 100 ετών(!) ο μεγάλος Έλληνας οικονομολόγος και ακαδημαϊκός Ξενοφών Ζολώτας, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδος, δυο φορές υπουργός και τρεις φορές διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος. Γεννήθηκε στην οδό Σπευσίππου 3 στο Κολωνάκι, την Άνοιξη του 1904, σπούδασε στην Αθήνα, τη Λειψία και το Παρίσι και από το 1928 σε ηλικία 24 ετών ήταν καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών για 40 χρόνια.
Υπήρξε σπουδαίος συγγραφέας πολλών επιστημονικών και οικονομικών βιβλίων με διεθνές κύρος αφού πολλά μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες και κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό ταμείο) στην Νομισματική Επιτροπή, ενώ στην Ελλάδα εκτός από καθηγητής Πανεπιστημίου, χρημάτισε Διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος (όλα τα παλιά ελληνικά χαρτονομίσματα έφεραν την υπογραφή του) και συνέβαλε στα μέγιστα στην σύνδεση της Ελλάδος με την ΕΟΚ. Λόγω της δραστηριότητος του στη λύση διεθνών προβλημάτων, του απέδωσαν τον τίτλο του εμπειρογνώμονος στα διεθνή οικονομικά θέματα.
Κατέλαβε κυβερνητικά αξιώματα ως υπουργός Συντονισμού σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις Δ. Κιουσόπουλου και εθνικής ενότητας του Κων. Καραμανλή, ενώ στην μεγάλη πολιτική κρίση το 1989, ανέλαβε στις 23 Νοεμβρίου πρωθυπουργός έως τις 11-4-1990, οδηγώντας τη χώρα στις εκλογές γα να βγει από την κρίση.
Ο Ζολώτας νυμφεύθηκε το 1958, στα 54 του χρόνια, την 35χρονη αγαπημένη του Λόλα (Καλλιρρόη Ρίτσου), που σπούδασε μουσικός και ήταν συμμαθήτρια με την Μαρία Κάλλας, ενώ ο ίδιος ασχολήθηκε στον ελεύθερο χρόνο που είχε από το βαρύ έργο των Οικονομικών, με την ελληνική γλώσσα. ΄Όταν τον επισκέφθηκα στην κατοικία του στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου, απέναντι από τον Ακρόπολη για μια τηλεοπτική έρευνα που είχα κάνει για το αν κινδυνεύει η ελληνική γλώσσα, μου είπε:
«Για να πετύχουμε να παραμείνει Ελληνική η γλώσσα μας, πρέπει να αγωνιστούμε αλλά παράλληλα και να αναδείξουμε την μεγάλη αξία της». Μάλιστα μου είπε και το εξής: «Να πεις τους συναδέλφους σου ότι το όνομα μου Ξενοφών, δεν είναι άκλητο. Άκουσα που είπαν σε δελτίο ειδήσεων, «υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Ξενοφών Ζολώτα…», Ξενοφώντος Ζολώτα να τους πεις…»
Αναφέρθηκε μετά στις ομιλίες που έκανε στην Ουάσινγκτον ως διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος αλλά ταυτόχρονα και διαχειριστής του Ελληνικού χρέους. Εκφώνησε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Νομισματική Επιτροπή, την πρώτη ομιλία στις 27-9-1957 και την δεύτερη στις 2-10-1959, εντυπωσιάζοντας και αφήνοντας άφωνο το ακροατήριο του. Μίλησε με λέξεις αγγλικές αλλά με ρίζες ελληνικές, ενθουσιάζοντας το ακροατήριο και για να υπενθυμίσει στους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες, ότι υπάρχει η Ελλάδα, η λαμπηδόνα του πολιτισμού που προσπαθεί μετά από πολέμους να σταθεί όρθια στα πόδια της και χρειάζεται κατανόηση και προστασία. Την ομιλία του την επομένη την δημοσίευσαν όλες οι Αμερικανικές και αγγλικές εφημερίδες μερικές πρωτοσέλιδα. (Η αρχή της ομιλίας του και το τέλος της, δημοσιεύονται στο τέλος του κειμένου στην αγγλική και την ελληνική)
Τα καλοκαίρια παλιά, ο Ζολώτας που ήταν και χειμερινός κολυμβητής, βρισκόταν συχνά στην πλαζ του ξενοδοχείου «Αστέρας» Βουλιαγμένης για μπάνιο. Ήταν δεινός κολυμβητής και επιδιδόταν στο πρόσθιο, διανύοντας μεγάλες αποστάσεις και εντυπωσίαζε πολλούς με την αντοχή του. Μια μέρα του Ιουλίου του 1980 που έτυχε να βρίσκομαι εκεί στις ξαπλώστρες, δίπλα μου βρισκόταν η εκδότρια της «Καθημερινής» Ελένη Βλάχου και παραδίπλα η Ζωή Λάσκαρη.
Μόλις βγήκε ο Ξενοφών από την θάλασσα, για να τον πειράξει η Ελένη Βλάχου, του λέει: «Φώντα, μονίμως στο πρόσθιο σε βλέπω να κολυμπάς. Τι θα έλεγες να το γύριζες και λίγο στο ύπτιο;» Κι ο Ξενοφών, γυρίζει και λοξοκοιτώντας, της απαντά: «Το δοκίμασα Ελενίτσα και παραλίγο να πνιγώ…». Και η Ζωή Λάσκαρη χωρίς βέβαια να τον πειράξει, του λέει: «μου κάνει εντύπωση η μεγάλη αντοχή σας στο κολύμπι και φαίνεται να έχετε ένα πάθος γι αυτό». Ο Ζολώτας γύρισε προς την πλευρά της και της λέει: «Το κολύμπι Ζωϊτσα, είναι πολύ ενισχυτικό για την υγεία και την πνευματική νηφαλιότητα. Το συνιστώ σ’ όποιον θέλει να έχει καλή υγεία πνευματική και σωματική ισορροπία. Νους υγιής εν σώματι υγιή»
Παρακάτω αναγράφεται η ιστορική και μοναδική του ομιλία! (αγγλικά & ελληνικά)
«Kyrie, «Κύριοι,
It is Zeus’ anathema on our Είναι Διός ανάθεμα στην εποχή
epoch for the dynamism of our μας και αίρεση της οικονομικής μας
economies and the heresy of our μεθόδου και της οικονομικής μας
economic methods and policies πολιτικής το ότι θα φέρναμε σε αγωνία
that we should agonize the Scylla τη Σκύλλα του νομισματικού
of numismatic plethora and the πληθωρισμού και τη Χάρυβδη της
Charybdis of economic anaemia. Οικονομικής μας αναιμίας. Δεν είναι
It is not my idiosyncrasy to be στην ιδιοσυγκρασία μου να είμαι
ironic or sarcastic, but my diagnosis ειρωνικός ή σαρκαστικός αλλά η
would be that politicians are rather η διάγνωσή μου θα ήταν ότι οι πολιτικοί
cryptoplethorists. Although they είναι μάλλον κρυπτοπληθωριστές. Αν
emphatically stigmatize numismatic και με έμφαση στιγματίζουν τον
plethora, they energize it through νομισματικό πληθωρισμό, τον
their tactics and practices. Our ενεργοποιούν μέσω της τακτικής τους
policies have to be based more και των πρακτικών τους. Η πολιτική μας
on economic and less on political θα έπρεπε να βασίζεται περισσότερο
criteria. Our gnomon has to be a σε οικονομικά και λιγότερο σε πολιτικά
metron between political, strategic κριτήρια. Γνώμων μας πρέπει είναι
and philanthropic scopes……….. ένα μέτρο μεταξύ οικονομικής και
…I apologize for having tyrannized φιλανθρωπικής σκοπιάς…….
you with my Hellenic phraseology. ….. Απολογούμαι που σας τυράννησα
In my epilogue, I emphasize my με την ελληνική μου φρασεολογία.
eulogyto the philoxenous Στον επίλογό μου δίνω έμφαση στην
autochthons of this ευλογία μου, προς τους φιλόξενους και
cosmopolitan metropolis and my αυτόχθονες αυτής της κοσμοπολίτικης
encomium to you, Kyrie, and the μητρόπολης καθώς και το εγκώμιό μου
stenographers» προς εσάς, κύριοι στενογράφοι»
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
