Αντιγόνη Διονυσιάδου : ” Ο COVID-19 και τα ατίθασα γηρατειά ”

1026

Καθώς ο πλανήτης βαδίζει ολοταχώς προς κάτι που θυμίζει μετα-αποκαλυπτικό φιλμ, τα νέα μέτρα απαγόρευσης για την ανάσχεση της διάδοσης του κορονοϊού, έρχονται να επικυρώσουν το κακούνινγκ που μας βρήκε. Άδειοι δρόμοι, άδειες πλατείες, άδειες για να βγούμε, αμήχανα βλέμματα, τελετουργίες αποστείρωσης, υπερφαγία, εργαζόμενοι με ρόμπες, οικονομική ανασφάλεια, αβεβαιότητα, συνθέτουν το νέο τοπίο και όλοι μαζί αναρωτιόμαστε πόσο θα κρατήσει αυτός ο εφιάλτης. Όλοι, εκτός από μερικούς συμπολίτες μας που ανήκουν στην τρίτη ηλικία.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στις ΗΠΑ απ’ την εταιρεία δημοσκοπήσεων Haris Poll, μόνο το 47% των ενηλίκων άνω των 60 ετών ανησυχούν ότι θα πεθάνουν από τον κορονοϊό. Την ίδια στιγμή, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Μετάδοσης Ασθενειών της Κίνας και τα ποσοστά θνησιμότητας επιβεβαιώνουν ότι ο κίνδυνος θανάτου σε περίπτωση μόλυνσης από τον κορονοϊό αυξάνεται με την ηλικία, ειδικά για άτομα με επιβαρυμένη υγεία. Οι ρόλοι αντιστρέφονται καθώς οι ηλικιωμένοι “τ’ ακούν” από τα παιδιά τους γιατί δεν παίρνουν μέτρα προφύλαξης, ενώ τα εγγόνια τους τους “τα ψάλλουν” στα social media, που δεν αναγνωρίζονται οι θυσίες που κάνουν κυρίως για αυτούς.

Και οι θυσίες που κάνουν οι νεότεροι δεν αφορούν μόνο την οικογένειά τους. Αφορούν όλες τις ευπαθείς ομάδες, ανθρώπους που δεν γνωρίζουν καν. Σε μία ηλικιακή ομάδα που αποδίδει βαρύτητα στον αυτοπροσδιορισμό, την αυτονομία και την ελεύθερη βούληση, η συμμόρφωση σε τόσο κλειστοφοβικά μέτρα, εκπλήσσει. Αποδεικνύει, για άλλη μια φορά, ότι η αλλόκοτα ποικιλόχρωμη πολλαπλότητα που ο Νίτσε ονομάζει άνθρωπο, δεν πρέπει να ψυχολογιοποιείται*. Πέρα από παγκόσμια κρίση, η παρούσα συνθήκη αποτελεί και ένα παγκόσμιο κοινωνικό πείραμα. Στην εποχή των “exit” και της “αποπαγκοσμιοποίησης” βλέπουμε στοιχεία συλλογικότητας . Όχι μόνο δεν επικρατεί το «σώζων εαυτόν σωθήτω» αλλά άνθρωποι αναπτύσσουν κοινή ταυτότητα απέναντι στην κοινή απειλή, συντονίζονται και το ένα χέρι νίβει το άλλο (αφού πρώτα έχουν πλυθεί για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα). Όταν δε οι ατομικές συμπεριφορές ανάγονται σε πράξεις συλλογικής ευθύνης, τότε η παραβίαση της νόρμας, που η ίδια η κοινωνία δημιούργησε, εγείρει ψυχολογικές πιέσεις πιο τρομακτικές και από τα μηνύματα της γενικής γραμματείας πολιτικής προστασίας.

Πώς γίνεται λοιπόν κάποιοι από τις ευπαθείς ομάδες να φαίνονται τόσο απαθείς; Tα μέτρα κοινωνικής απόστασης προφυλάσσουν από τον κορονοϊό αλλά ταυτόχρονα συμβάλλουν στην εξάπλωση μιας άλλης θανατηφόρας επιδημίας, αυτής της μοναξιάς. Βρίσκουν πολλούς από τους συνανθρώπους μας με σημάδια απόσυρσης και μελαγχολίας. Συχνά οι μεγαλύτεροι άνθρωποι είναι χήροι/ες, χωρίς δυνατότητα διαδικτυακής επικοινωνίας, με προβλήματα ακοής και λόγου που δυσχεραίνουν την επικοινωνία. Οι ελάχιστες κοινωνικές επαφές τους στα ψώνια, στα ιατρικά ραντεβού, στις εκκλησίες, στα οικογενειακά τραπέζια, στα καφενεία, στη φροντίδα των εγγόνων τους, είναι ζωτικές για αυτούς. Έρευνες δείχνουν ότι η αποξένωση αυξάνει τα ποσοστά θνησιμότητας όσο το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης, ενώ σε συνδυασμό με χρόνια νοσήματα, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Η σωματική απόσταση είναι μια αναγκαιότητα. Αυτό δεν αλλάζει. Αυτό που μπορεί να αλλάξει όμως είναι η ενσυναίσθηση της ψυχικής εμπειρίας των ανθρώπων προχωρημένης ηλικίας, από τους νεότερους. Η κατανόηση ότι η αποκοπή από τον κοινωνικό ιστό, η αποδέσμευση από τους λίγους ρόλους που κατέχουν και η απόσυρση από τις κοινωνικές δραστηριότητες, ενώ ο πολύτιμος τους χρόνος κυλάει, ισοδυναμεί με καθίζηση και παραίτηση απ’ τη ζωή. Και αυτό κάνει το «μένω σπίτι ή βγαίνω έξω», ένα μεγάλο δίλημμα για αυτούς. Συνεπώς, δεν είναι η αδιαφορία, η νοητική ακαμψία, ο εγωκεντρισμός, η βλακεία και όλες οι άλλες προκαταλήψεις που συνοδεύουν το στερεότυπο «γέρος/γριά», που κάνουν τους ηλικιωμένους ενήλικες να αδυνατούν να συμμορφωθούν στα επιβεβλημένα μέτρα. Είναι  ο φόβος αδράνειας, οι διαταραχές διάθεσης, η αίσθηση απομόνωσης, οι πολλαπλές προκλήσεις που έρχονται με την ηλικία, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πλήττονται δυσανάλογα σε σχέση με τους υπόλοιπους. Οι κανόνες εγκλεισμού δεν είναι κριτήρια αξιολόγησης χαρακτήρων, ούτε σημεία αναφοράς για να στιγματιστούν κοινωνικές ομάδες. Είναι λύσεις έκτακτης ανάγκης που αναγκαζόμαστε να υιοθετήσουμε εν μέσω πανδημίας.

Ζούμε πολλά παράδοξα αυτό τον καιρό.  Όσο πιο μακριά είμαστε, τόσο πιο κοντά είμαστε. Τα μέτρα που μας προφυλάσσουν, μας θέτουν σε κίνδυνο. Εμείς βήχουμε, η φύση ανασαίνει.  Η ανθρώπινη ιδιότητα που μας κάνει ευάλωτους στον ιό, ταυτόχρονα μας δίνει τη δύναμη για να τον αντιμετωπίσουμε.

*ψυχολογιοποίηση: η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η κοινωνική συμπεριφορά ενός  ατόμου  αντανακλά  τα ιδιαίτερα ψυχολογικά η ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά του.

 

Αντιγόνη Διονυσιάδου : '' Ο COVID-19 και τα ατίθασα γηρατειά ''

Η Αντιγόνη-Μαρία Διονυσιάδου είναι απόφοιτος του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και τελειόφοιτη του προγράμματος Ψυχολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί ως κειμενογράφος, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων και έχει απασχοληθεί σε διάφορες θέσεις στο χώρο του τουρισμού. Εθελοντικά, έχει συνδράμει στο έργο της ψυχογηριατρικής εταιρείας « ο Νέστωρ» και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ενώ στα ενδιαφέροντά της συγκαταλέγονται το τζαζ και το χορωδιακό τραγούδι.

 

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store Get it on Google Play

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ