10 δισ. αποζημιώσεις από την Bayer για τις καρκινογενέσεις από τη γλυφοσάτη – Ποιες είναι οι εξελίξεις στην Ελλάδα

10 δισεκατομμύρια αποζημιώσεις ετοιμάζεται να δώσει η Bayer σύμφωνα με το Bloomberg για να διευθετήσει τις μαζικές αγωγές εναντίον της για το ζιζανιοκτόνο round up που περιέχει την καρκινογόνο ουσία γλυφοσάτη.

Πρόκειται για φάρμακο το οποίο βρίσκεται στην πλειονότητα των σκευασμάτων αυτού του τύπου που πωλούνται στην Αμερική και την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, υπολλείμματα του οποίου εντοπίζονται μεταξύ άλλων και στα δημητριακά.

Οι δικηγόροι της Bayer, έχουν προτείνει, η εταιρεία να πληρώσει 8 δις για τις αγωγές που εκκρεμούν και να βάλει στην άκρη 2 δις για να αντιμετωπίσει μελλοντικές προσφυγές. Σύμφωνα με το usrtk.org (US Right to know) επίσημα η Bayer μιλάει για 42.000 αγωγές, ωστόσο πληροφορίες που διαρρέουν αναφέρουν ότι οι αγωγές έχουν φτάσει τις 100.000.

Η Monsanto έφερε τα παρασιτοκτόνα με βάση την ουσία γλυφοσάτη στην αγορά το 1970 και εν συνεχεία το 2018 η εταιρεία αγοράστηκε από την Bayer. Σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι ετησίως καταναλώνονται 826 εκατ. κιλά παρασιτοκτόνων με γλυφοσάτη, υπολλείμματα των οποίων βρίσκονται (guardian) σε τροφές, νερό, αέρα, χώμα ακόμα και στη βροχή. Τα τελευταία χρόνια άνθρωποι -πολλοί αγρότες και επιστάτες σε σχολεία, πάρκα και παιδικές χαρές- που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο και λέμφωμα Non Hodgkin’s κινήθηκαν δικαστικά κατά της εταιρείας.

Aπόφαση σταθμό για την υπόθεση αποτέλεσε η αποζημίωση 289 εκατ. δολαρίων που επιδικάστηκε στον Dewayne Johnson, που εργαζόταν σαν επιστάτης σε σχολείο και στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του ήταν και οι κηπευτικές εργασίες.

Ο Johnson το 2018 χαρακτηρίστηκε από τα διεθνή media ως ο άνθρωπος που νίκησε την Bayer. O ίδιος είχε δηλώσει τότε στο “time” πως κέρδισε μία ιστορική νίκη, αλλά μπορεί να μην είναι εδώ όταν δοθεί η αποζημίωση.

To ένορκο δικαστήριο στο San Fransisco τότε αποφάνθηκε ότι το Roundup προκάλεσε καρκίνο στον Johnson μετά από δεκαετίες χρήσης και πως η εταιρεία “απέτυχε να ενημερώσει τους καταναλωτές για τους κινδύνους καρκινογένεσης του δημοφιλούς Round Up και σχετικών προϊόντων, τα ο οποία ο Johnson χρησιμοποιούσε τακτικά”. Η νίκη του στην ουσία “άνοιξε” το δρόμο για δεκάδες χιλιάδες άλλες αξιώσεις.

Μεγάλες ποσότητες της καρκινογόνου ουσίας σε Kelloggs, Cheerios, Nature Valley, Quaker

Τον Αύγουστο του 2018 το Environmental Working Group ενημέρωσε τους καταναλωτές ότι η καρκινόγονος ουσία γλυφοσάτη, που υπάρχει στο Round up, εντοπίστηκε σε δημοφιλή δημητριακά που καταναλώνονται από παιδιά.Το Environmental Working Group ανέθεσε μάλιστα σε ανεξάρτητα εργαστήρια να πραγματοποιήσουν τρεις δοκιμές για να διαπιστωθεί κατά πόσο η καρκινογόνος ουσία βρίσκεται μέσα στα δημητριακά και τις μπάρες που πολλοί γονείς έχουν εντάξει στη διατροφή των παιδιών τους.

Η γλυφοσάτη βρέθηκε στα περισσότερα δείγματα και όπως θα δείτε στη λίστα του EWG που έχει ανακοινωθεί από τον Alexis Temkin, Ph.D. Τοξικολόγο, ανάμεσά τους είναι και τα Quaker Old Fashioned Oats, Quaker Steel Cut Oats , Kellogg’s Nutrigrain Soft Baked Breakfast Bars, Strawberry , Quaker Chewy Chocolate Chip granola bar , Nature Valley Crunchy Granola Bars, Oats ‘n Honey, Kellogg’s Cracklin’ Oat Bran oat cereal, Lucky Charms, Cheerios Toasted Whole Grain Oat Cereal, Quaker Simply Granola Oats, Honey, Raisins & Almonds κ.α. Στα συνολικά 45 δημητριακά που αναλύθηκαν τα 43 περιείχαν γλυφοσάτη και από τα 16 βιολογικά δημητριακά που αναλύθηκαν τα 5 περιείχαν γλυφοσάτη.

Το EWG τον Ιούνιο του 2019 επανήλθε με καινούρια έρευνα στην οποία και διαπίστωσε ότι η γλυφοσάτη βρίσκεται ακόμα σε τροφές για παιδιά. Παρόλο που το EWG ορίζει το δείκτη ασφαλείας για την υγεία των παιδιών στα 160 ppb όσον αφορά την περιεκτικότητα της εν λόγω ουσίας στις παιδικές τροφές, στα Cheerios Toasted Whole Grain Oat Cereal βρέθηκε στο δεύτερο έλεγχο να είναι 729 ppb και στα Honey Nut Cheerios Medley Crunch στα 833 ppb.

Τη συγκεκριμένη λίστα μπορείτε να δείτε εδώ

Τι γίνεται στην Ελλάδα

Στην χώρα μας η ουσία γλυφοσάτη χρησιμοποιείται σε ευρύτατη κλίμακα. Πέρα από τους ελέγχους που έχουν γίνει στο εξωτερικό στα δημητριακά που καταναλώνουμε και στη χώρα μας, δεν έχουμε εικόνα για τα εγχώρια προιόντα. Σε προσπάθεια επικοινωνίας του id.gr με τον ΕΦΕΤ και σχετική ενημέρωση για ελέγχους τροφίμων ο φορέας δεν ανταποκρίθηκε. Επίσης στοιχεία σχετικά με μετρήσεις σε λαχανικά και φρούτα δεν υπάρχουν. Υπάρχει ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες φορέας ο οποίος βρίσκεται στη διαδικασία αναλύσεων δειγμάτων για την ανίχνευση της εν λόγω ουσίας ο οποίος δρομολογεί διαδικασίες για το επόμενο διάστημα.

Σχετική κινητοποίηση υπήρξε και το 2017 όταν η Ελλάδα συμμετείχε σε πρωτοβουλία 6 ευρωπαϊκών κρατών για την ταχύτερη κατάργηση της εν λόγω δραστικής ουσίας. Ωστόσο εκεί δεν υπήρξε δραστική “αντίδραση. “Πιο συγκεκριμένα με απόφαση του τότε Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ε. Αποστόλου, η χώρα μας ψήφισε για τη μη επέκταση της αδειοδότησης της δραστικής ουσίας glyphosate και την εξάλειψη της το αργότερο μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2022. Δηλαδή μετά από 5 χρόνια χρήσης της ουσίας. H σχετική επιστολή είχε την υπογραφή των αρμόδιων υπουργών της Ελλάδας, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Σλοβενίας, του Λουξεμβούργου και της Μάλτας.

Ο Υπουργός κ. Αποστόλου μετά την υπογραφή της σχετικής επιστολής, στις 27 Δεκεμβρίου του 2017 δήλωσε: «Η έντονη κοινωνική ανησυχία που έχει προκληθεί, δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους. Πρέπει να καθησυχάσουμε και να προφυλάξουμε τους καταναλωτές πράττοντας ότι είναι δυνατόν για να διασφαλίσουμε ότι τα γεωργικά προϊόντα που φτάνουν στο τραπέζι τους είναι ασφαλή. Ταυτόχρονα πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στους παραγωγούς να παράγουν χρησιμοποιώντας ασφαλή σκευάσματα τόσο για την ανθρώπινη υγεία, όσο και για το περιβάλλον. Είναι καθήκον μας να πιέσουμε προς την κατεύθυνση της διαχείρισης κινδύνου, προς το συμφέρον καταναλωτών, παραγωγών και περιβάλλοντος».

Στην επιστολή που έστειλαν τα κράτη μέλη της ΕΕ και η Ελλάδα οι υπουργοί ζητούσαν:

• διεξαγωγή μελέτης με στόχο τον εντοπισμό και τη διάθεση προς όλους τους φορείς, των εναλλακτικών λύσεων (χημικών, μηχανικών ή βιολογικών) στις κυρίες γεωργικές χρήσεις του glyphosate, τις απαραίτητες συνθήκες και τις μεθόδους εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων προσαρμογών και της επακόλουθης εξέλιξης των πρακτικών στο επίπεδο των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• πραγματοποίηση νέας έρευνας που θα διεξαχθεί από Ευρωπαϊκούς οργανισμούς σε συνεργασία, με την εθελοντική συμμετοχή, εθνικών υπηρεσιών κρατών μελών και των IARC / WHO σχετικά με την καρκινογόνο δράση της δραστικής ουσίας glyphosate, καθώς και τη λήψη και εξέταση πρόσθετων διαθέσιμων δεδομένων ·
• δρομολόγηση μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού πλαισίου αξιολόγησης χημικών ουσιών με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της διαφάνειάς του, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 12 Δεκεμβρίου.
• απλούστευση του πλαισίου που διέπει τη συγκριτική αξιολόγηση, με στόχο τη διευκόλυνση της αντικατάστασης των (επικίνδυνων) ουσιών, κατά την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας για την τοποθέτηση τους στην αγορά και την ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων έναντι αυτών των χημικών ουσιών.
• ενίσχυση της έρευνας σχετικά με τις συνέπειες της έκθεσης των Ευρωπαίων πολιτών σε χημικά ουσίες ώστε να εξασφαλιστεί η εργασία τους σε ένα μη – τοξικό Ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Πού έχει απαγορευτεί η γλυφοσάτη

Αργεντινή: Το 2015, περισσότεροι από 30.000 επαγγελματίες υγείας υποστήριξαν την απαγόρευση του glyphosate μετά την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) σχετικά με το glyphosate, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χημική ουσία είναι πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Περισσότεροι από 400 πόλεις και πόλεις στην Αργεντινή έχουν περάσει μέτρα που περιορίζουν τη χρήση glyphosate.

Αυστραλία: Πολλοί δήμοι και σχολικές συνοικίες σε όλη τη χώρα δοκιμάζουν επί του παρόντος εναλλακτικά ζιζανιοκτόνα σε μια προσπάθεια να περιορίσουν ή να εξαλείψουν τη χρήση glyphosate. Πολλοί χρησιμοποιούν τεχνολογία ατμού για έλεγχο ζιζανίων σε δρόμους και σε άλλους δημόσιους χώρους.

Αυστρία: Τον Ιούνιο του 2019, η Αυστρία ανακοίνωσε ότι σχεδίαζε να απαγορεύσει το glyphosate εντός του έτους. Η ηγέτιδα των σοσιαλδημοκρατών Pamela Rendi-Wagner δήλωσε ότι είναι ικανοποιημένη από το γεγονός ότι η μακρόχρονη προσπάθεια του κόμματός της για την απαγόρευση της ουσίας στην Αυστρία θα “αποδώσει τελικά” τώρα που η πρόταση του κόμματός της είχε πλειοψηφία στο αυστριακό κοινοβούλιο. Το μέτρο για την απαγόρευση του glyphosate πέρασε τον Ιούλιο του 2019. Η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2020.

Μπαχρέιν: Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας του Ομάν, το Μπαχρέιν και πέντε άλλες χώρες στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) έχουν απαγορεύσει το glyphosate.

Βέλγιο: Απαγόρευσε την ατομική χρήση του glyphosate. Το 2017, το Βέλγιο ψήφισε κατά της επανεγγραφής του glyphosate στην ΕΕ. Η χώρα ήταν επίσης ένα από τα έξι κράτη μέλη της ΕΕ που υπέγραψαν επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας «ένα σχέδιο εξόδου για το glyphosate …» Η πόλη των Βρυξελλών απαγόρευσε τη χρήση του glyphosate.

Βραζιλία: Τον Αύγουστο του 2018, ένας ομοσπονδιακός δικαστής στη Βραζιλία απαγόρευσε όλα τα νέα προϊόντα που περιέχουν glyphosate και ανέστειλε τους μέχρι τότε κανονισμούς σχετικά με το glyphosate εν αναμονή της επανεξέτασης των τοξικολογικών δεδομένων από την υπηρεσία υγείας της χώρας Anvisa.Τον Σεπτέμβριο του 2018, άλλο δικαστήριο της Βραζιλίας ανέτρεψε την απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστή. Κάθε Σεπτέμβριο ξεκινά η φύτευση σόγιας στην Βραζιλία, που αποτελεί το μεγαλύτερο εξαγωγέα σόγιας στον κόσμο και, ως εκ τούτου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα αγροχημικά προϊόντα.

Καναδάς: Οκτώ από τις 10 επαρχίες του Καναδά έχουν κάποια μορφή περιορισμού στη χρήση παρασιτοκτόνων, συμπεριλαμβανομένης και της glyphosate. Το Βανκούβερ έχει απαγορεύσει τη δημόσια και ιδιωτική χρήση της ουσίας και την επιτρέπει μόνο στα διηθητικά ζιζάνια.

Τσεχία: Ο υπουργός Γεωργίας Μίροσλαβ Τόμαν δήλωσε ότι η χώρα θα περιορίσει τη χρήση του glyphosate από το 2019. Συγκεκριμένα, η Τσεχική Δημοκρατία θα απαγορεύσει το glyphosate ως ζιζανιοκτόνο και παράγοντα ξήρανσης.

Δανία: Η Δανική Αρχή για το Εργατικό Περιβάλλον δήλωσε ότι το glyphosate είναι καρκινογόνο και συνέστησε την αλλαγή των λιγότερο τοξικών χημικών ουσιών. Τον Ιούλιο του 2018, η κυβέρνηση της Δανίας εφάρμοσε νέους κανόνες που απαγόρευσαν τη χρήση του glyphosate σε όλες τις μεταφυτρωτικές καλλιέργειες για την αποφυγή καταλοίπων στα τρόφιμα.

Ελ Σαλβαδόρ: Το 2013, η χώρα προσάρμοσε έναν νόμο που απαγόρευε το glyphosate για συνδέσεις με τη θανατηφόρα νεφροπάθεια. Ωστόσο, μέχρι το 2016, η νομοθεσία άλλαξε.

Γαλλία: Οι γαλλικές αρχές απαγόρευσαν την πώληση, τη διανομή και τη χρήση του Roundup 360 στις αρχές του 2019. Τον Μάιο του 2019, ο γάλλος Υπουργός Γεωργίας Didier Guillaume ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα εξάλειψει τη χρήση glyphosate μέχρι το 2021 με περιορισμένες εξαιρέσεις. Περίπου 20 δήμαρχοι σε ολόκληρη τη χώρα απαγόρευσαν τη χρήση του glyphosate στους δήμους τους.

Γερμανία: Ο υπουργός περιβάλλοντος Svenja Schulze ανακοίνωσε το Σεπτέμβριο του 2019 ότι η Γερμανία θα απαγορεύσει το glyphosate έως το 2023. Η απαγόρευση που συμφωνήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο περιλαμβάνει μια «στρατηγική συστημικής μείωσης» που θα απαγορεύει τον ψεκασμό glyphosate στους εγχώριους κήπους και στις άκρες των γεωργικών εκτάσεων. Ορισμένα καταστήματα λιανικής πώλησης στη Γερμανία έχουν ήδη αποσύρει τα ζιζανιοκτόνα με βάση το glyphosate όπως το Roundup από τα ράφια.

Πηγές: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης , bloomberg, the guardian, time, baumhedlundlaw, ewg, source

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP